Hafıza ya da diğer bir adıyla bellek, bireylerin tüm yaşamları boyunca öğrendiklerini akılda tutma veya tekrar hatırlayabilme becerisidir. Hafıza çevremizle ilgili edindiğimiz tecrübe ve bilgilerin belirli bir sırayla depolanmasını sağlar. Hafızada depoladığımız bu bilgilerin gerekli durumlarda çağırılmasında yaşanan güçlükler de unutkanlık olarak tanımlanabilir.
Çevremizle olan tüm ilişkilerimizde, beş duyumuzla algıladığımız tüm işlemler beynimize kaydedilir. Bu kayıtlar; bir uyaran veya çağrışımla güçlendirilmediğinde kısa bir zaman içinde silinip gidebilir.
Edinilen bilgilerin sıklıkla kullanılması, hafızada kalıcı çağrışımlar oluşturacağından hatırlama kolaylaşır. Belleğimiz kısa ve uzun süreli olarak iki şekilde işler. Kısa süreli bellek ihtiyaç duyduğumuz genel geçer bilgileri kısa sürede hatırlamamızı ve kullanmamızı sağlar. Eğer bu bilgiler tekrar kullanacağınız bilgilerse, uzun süreli belleğe kaydedilir. Yaşamımız boyunca deneyimlediğimiz her şey hafızamızın bir köşesinde saklanır ve ihtiyaç duyulduğunda tekrar hatırlanır. Günlük yaşam kalitemizi bozmayan ve ihtiyaçlarımızı eksiksiz karşılayabildiğimiz sürece bilgi ya da olayları unutmak ciddi bir sorun teşkil etmez.
Unutkanlığın Nedenleri
- Bunama, depresyon, nörolojik ve psikolojik rahatsızlıklar,
- Yoğun çalışma hayatı, stres ve kaygı durumları,
- Çok fazla ve farklı işle aynı anda meşgul olmak,
- Çocukluktan gelen dikkat problemleri olabilir.
Güçlü bir hafıza için;
Hafızamız da, genel sağlığımıza iyi baktıkça gelişen ve gücünü koruyan bir yapıdır. Vücudumuzu yenilemek için yaptığımız egzersizler gibi sürekli zihnimizi canlı tutmakta hafızayı güçlendirir. Bu kapsamda;
- Yeni şeyler öğrenmeye devam etmek,
- Zihinsel faaliyetleri sınırlamamak,
- Televizyon seyretmek gibi pasif faaliyetleri azaltmak,
- Hayatınızdaki stresi yönetebilmek,
- İyi ve kaliteli uyku,
- Her gün düzenli egzersiz yapmak,
- Sosyal ortamlarda bulunmak,
- Alkol, sigara, uyuşturucu gibi maddelerden uzak durmak hafızanızı güçlendirmek için alınabilecek önlemler olabilir.
Kaynaklar:
İstanbul Bilgi Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık Birimi