Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, dikkatin çabuk dağılması, aşırı hareketlilik, durumu ve dürtüsel davranışlarla bireyin yaşamını, sosyal çevresini ve büyük ölçüde eğitim hayatını etkiler.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu; okul öncesi dönem ve okul çağı çocuklarında daha belirgin hale gelen bir bozukluktur. Çocuk davranışlarını kontrol edemez ve dikkatini sorumluluklarına vermekte zorlanır. Bu kişiler normal yaşamlarında bir türlü yerinde duramayan, dalgın, dikkatsiz, unutkan olarak nitelendirilebilirler. Bu sayılan davranışların çoğu, benzer yaş grubundaki çocuklarda görüldüğünden mutlaka bir hekim tafaından teşhisi koyulmalıdır.
İlk kez 1845 yılında Dr. Henrich isiminde bir bilim adamı tarafından tanımlanan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu; günümüzde anne-babanın yetiştirme tarzına bağlı olmayan, kalıtsal özelliklerin nesillere aktarılmasıyla ortaya çıkan bir durum olarak biliniyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu dendiğinde; aşırı hareketlilik akla gelir. Oysa ki aşırı hareketli olmayan fakat dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların da olduğu unutulmamalıdır. Gerçekten bir problem olup olmadığını anlayabilmek için en doğru yol, çocuğun birşeye ne kadar dikkat kesildiğini, ilgisinin hemen dağılıp dağılmadığını ölçmektir. Dikkat problemi olan çocukların bir kısmı sadece dikkat ve konsantrasyon sorunu yaşarken, diğer bir kısmı ise hiperaktivite probleminden yakınabilir. Bunun haricinde hem dikkat hem hiperaktivite problemi de yaşanabilir.
| Hiperaktivite Belirtileri | Dikkat Problemi Belirtileri |
|
|
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bütün çocuklarda görülebilecek belirtileri içerir. Problemin tanısı koyulurken, çocuk uzmanlar tarafından izlenerek; dikkat ve hiperaktivite; sayı ve süre olarak ölçümlenir.
Dikkat problemi olan çocuk ve yetişkinlerde, bir olaya veya işe dikkatlerini vermekte güçlük çektiklerini görürüz. Fakat bu bireyler sevdikleri bir iş veya aktivite yaparken bunlar üzerinde kolaylıkla dikkatlerini toplayabilir ve bu işi saatlerce sürdürebilirler. Sıkıcı bir işle uğraşırken yarım bırakma isteği veya işi tamamen bırakmak istemek zaman zaman bütün bireylerin yaşamlarında gözlenebilecek bir durumdur. Fakat davranış kontrolü gelişmiş olan kişiler bu dürtünün üstesinden gelip işlerine devam edebilirken, bu kontrolü geliştirememiş bireyler işlerini yarım bırakarak, sorumluluklarını yerine getirmek duygusundan uzaklaşabilirler.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Nedenleri Neler Olabilir?
Bu şikayetle, bir hekime danışan bireylerde yapılan beyin görüntüleme işlemlerinde, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna neden olabilecek herhangi bir beyin hasarına rastlanmamıştır. Bunun haricinde zamanla yapılan araştırmalarda bu tip şikayetleri olan bireylerin akrabalarının %25’nin de aynı problemlerinin olduğu gözlenmiştir. Buna bağlı olarak dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu probleminin kalıtsal yollarla nesilden nesile aktarıldığı düşüncesi oluşmuştur. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite vakaları sonucunda bu durumu tetikleyen bazı faktörlerin olduğu düşünülmüştür.
Bunlar;
gebelikte;
• Alkol kullanımı
• İlaç kullanımı
• Dengesiz beslenme
• Sigara kullanımı
doğum sonrası;
• Doğum esnasında yaşanan problemler
• Erken doğum
• Zayıflık
• Sinir sistemi enfeksiyonları
• Demir eksikliği
şeklinde sıralanabilir.
Kaynaklar:
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
Dr. Pınar Öner (Çocuk ve Ergen Psikiyatristi) Sami Ulus Çocuk Hastanesi / Çocuk Ergen Psikiyatrisi
Dr. Ayla Soykan Aysev (Çocuk ve Ergen Psikiyatristi) AÜTF Çocuk Ergen Psikiyatrisi AD
Pskl. İlkiz Altınoğlu Dikmeer (Klinik Psikolog)- AÜTF Çocuk Ergen Psikiyatrisi AD