Halk arasında ‘şeker hastalığı’ olarak bilinen diyabet, insülin hormonunun eksikliği veya düzgün bir biçimde salgılanamaması sonucu oluşan bir hastalıktır. Vücudumuzun alınan gıdaları istenilen şekilde kullanabilmesi için pankreas adını verdiğimiz organımızdan insülin hormonunun salgılanması gerekir. Diyabet iki şekilde incelenmiştir; insülin hormonu tamamen eksikse Tip1, insülin hormonu var fakat miktarı az ise Tip2 diyabet olarak adlandırılır.
Diyabetin oluşmasının kaynağı, hangi tip olduğuna bağlı olarak değişir. Örneğin genetik olarak yatkın olan kişilerde vücudu bakterilere karşı koruyan, doğal savunma sisteminin, insülin yapan hücreleri tahrip etmesi ile başlar. Günlük yaşamımızda gerekli olan aktiviteleri sürdürebilmemiz için vücudumuz glukoz adını verdiğimiz ‘şekere’ ihtiyaç duyar. İnsülin hormonu şekerin hücrelerimize girmesini sağlayarak enerji elde edilmesine, kan şekerinin de normal seviyelerde seyretmesine yardımcı olur. Diyabet danışanı olan bireylerin vücutları yeteri kadar insülin salgılamadığından kan şekeri olması gereken seviyelerde tutulamaz. İnsülinin ve kan şekerinin arasındaki bağı şöyle açıklayabiliriz;
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| Kan şekeri yemeklerden sonra yükselir. | Kan şekerinin yükselmesiyle pankreas insülin salgılar. | İnsülin şekerin hücre içine alınmasını sağlar. | Kan şekeri normal seviyelere taşınır. |
Diyabet tedavisi, tamamen kan şekeri kontrolünü sağlamak üzerine kurgulanmıştır. Diyabetin ömür boyu sizinle olduğu düşünüldüğünde bunu bir yaşam tarzı olarak algılamak, yaşamınızı da bu planla sürdürmeniz gerek. Diyabetle oluşan kan şekerinin asıl kaynağı besinlerdir. Bu yüzden diyabet danışanlarının sağlıklı ve çeşitli beslenmeleri gerekir. Diyabetle birlikte gerekli besinlerden oluşan bir beslenme planı da tedaviye ek olarak önerilir. Bu plan danışanların ihtiyacı olan tüm besin bileşenlerini gerekli oranlarda içerir. Diyabet, diyet demek olsa da yaşam boyu sevdiğiniz yiyceklerden uzak durmanız anlamına gelmez. Burada önemli olan tükettiklerinizin miktarı ve zamanıdır.
Diyabet karşısında ihtiyacınız olan temel besinler;
• Karbonhidratlar: tahıllar, un ve undan yapılmış yiyecekler, kuru baklagiller, patates, sebze ve meyveler, süt, yogurt.
• Protein: et, yumurta, peynir, süt, yoğurt
• Yağ : yağ ve et, yumurta, peynir, süt, yoğurt gibi yağ içeren yiyecekler.
• Vitamin ve Mineraller: sebze ve meyveler başta olmak üzere tüm yiyecekler.
• Posa: sebze, meyve, kuru baklagiller ve tam taneli tahıllar
şeklinde sıralanabilir.
Diyabetinize uygun yaptığınız beslenme planında, besinlerin miktarı, çeşidi ve zamanı konusunda bilinçli olmanız gerekiyor. Bu bilinç, kan şekeri kontrolünü sağlayarak, kan şekerinin kontrol altına alınmasını, uzun dönemde gelişebilecek komplikasyonların oluşumunu engelleyecektir. Unutmayın diyabet, planlı bir yaşamla, takip edildiği sürece bireyin yaşam kalitesini artırır.
Kaynaklar:
www.diyabet.gov.tr
Diyabette Beslenme