Nörofizyolojik bir durum olan uyku, her yaşta bireyin ihtiyaç duyduğu günlük yaşam aktivitelerinin en başında yer alır. Bir bebeğin yaşamındaysa büyüme ve gelişimi doğrudan etkilediğinden, beslenme ve uykunun önemli büyüktür. Nasıl ki bebeğiniz için en sağlıklı besinleri tercih ediyorsanız, nasıl, kaç saat ve hangi pozisyonda uyuduğu da bir o kadar özenli bir süreç olmalı. Bu durumda özellikle yenidoğan bebeklerin, merkezi sinir sistemi başta olmak üzere vücudun diğer fonksiyonel işlemleri yerine getirebilmesi için uygun pozisyonlarda yatırılması önerilir.
İstanbul’daki özel bir hastanede, 0-1 ay arası bebekler üzerinde beslenme sonrası yatış pozisyonlarıyla ilgili yapılan araştırmaya göre; zamanında doğan bebeklerin yan ve sırtüstü pozisyonlarda yatırılması, prematüre bebeklerin ise genel olarak yüzüstü yatırılmaları gerektiği gözlenmiştir. Yenidoğan bebeklerde gece-gündüz algısı olmadığından gündüzü uyuyarak, geceyi ise uyanık geçirebilirler. Bu algının oluşması sürecinde, anne, bebeğe bu algının kazandırılması için gündüz daha az uyutarak katkıda bulunur. 2-3 ayda düzelmeyen ve kazandırılamayan uyku alışkanlıkları ilerleyen yaşlarda çocukların dikkat, başarı, sosyal gelişim ve fiziksel yeteneklerinin gidişatını da olumsuz etkileyebilir.
Uyku süresince büyüme hormonunun salgılanmasının en üst düzeyde olduğu ve bu sebeple uykunun büyümeyi destekleyen en önemli faktör olduğu biliniyor. Bunun yanı sıra kaliteli uyku; mental gelişimi pozitif yönde etkileyen, anne ile bebek arasındaki iletişimin iyi olmasını sağlayan bir faktördür. Büyümeyi ve gelişimi etkileyen en önemli diğer bir faktör ise beslenmedir. Beslenme sonrasındaki yatış pozisyonu ve uykuya hazırlık aşaması uyku kalitesini direk olarak etkileyebilir. Siz de bebeğinize geç kalmadan bir uyku düzeni oluşturmak istiyorsanız bazı yöntemler uygulayabilirsiniz.
Bu yöntemler;
• Işıkları kapatmak veya gündüz ise bulunduğunuz ortama daha az ışık girmesini sağlamak,
• Gürültülü bir yerdeyseniz, sessiz bir ortama geçmek,
• Uykudan önce yıkamak, masaj yapmak veya özellikle seçtiğiniz bir kıyafeti giydirmek. ( Eğer bunu her zaman yapabilirseniz, bebeğiniz bu eylemden sonra uyuması gerektiğini otomatikman kodlayacaktır.)
• Her zaman hafif bir müzik dinletisiyle uyutmayı denemek,
• Uykudan önce endişeye kapılmasını önlemek ( annem yanımdan gidecek gibi..),
• Hep yanında olduğunu hissettirmek için uyandığında bir kaç defa da olsa yanında bulunmak
gibi yöntemler uygulanabilir. Unutmayın ki bir bebeğe nasıl ve hangi saatte uyuması gerektiği algısını oluşturmak sabır isteyen bir süreçtir. Uyku bebeğin kendini hayata hazırlaması olarak görülebilir. Eğer bebekler gerektiği kadar uyuyamazsalar huzursuzluk, ağrıya karşı duyarlılık, ajitasyon gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Kaynaklar:
Yenidoğan Bebeklerin Beslenme Sonrası Yatış Pozisyonu ve Uyku Süresi Arasındaki ilişki
Effects of Newborn Babies’ Post-feeding Sleep Position on Sleep Duration
NAGEHAN USTABAŞ
DUYGU GÖZEN