Diyabet (ya da halk arasında bilinen adıyla şeker hastalığı) pankreasın yeterli insülin üretemediği ya da vücudun insülini gerektiği gibi kullanamadığı durumlarda ortaya çıkan kronik bir hastalık. Bu durum, kanda glukozun artmasına (hiperglisemi) yol açıyor.
2 tip diyabete rastlanıyor. İnsülin üretimi eksikliğinden kaynaklanan Tip 1 diyabet ve insülinden bağımsız Tip 2 diyabet… Genellikle aşırı vücut ağırlığı ve fiziksel hareketsizliğin sonucu ortaya çıkan Tip 2 diyabette vücut insülini gerektiği gibi kullanamadığından kan glukoz düzeyi hiperglisemik olarak kalıyor.
Diyabet hastalığında, vücuttaki bazı vitamin ve mineraller normal değerinden daha az oluyor. Eğer kan şekeri yüksek seyrediyorsa daha sık idrara çıkılıyor, bu durum başta magnezyum, krom, çinko gibi mineraller ve C vitamini gibi suda eriyen vitaminlerin idrarla kaybına yol açıyor. Özellikle ayaklardaki kan dolaşımı bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan ayak ülseri tedavisinde çinko takviyesi gerekebiliyor. Diyabette en fazla eksikliği görülen minerallerin başında krom geliyor. 1853’ten bu yana uzanan tıbbi araştırmalar, kromdan zengin bira mayasının tip 2 diyabet tedavisinde yararlı olabildiğini gösterdi. Krom eksikliği; yağ, şeker ve beyaz una dayalı beslenme şeklini benimseyenlerde sıkça görülüyor, böyle beslenenlerde vücut kromu kullanmadan dışarı atıyor.
Özellikle yüksek seyreden kan şekeri metabolik stresi artırarak kalp-damar sağlığını olumsuz yönde etkiliyor. Ayrıca kandaki LDL yüksekliği de riski artırıyor. Bu nedenle şeker hastalarında C ve E vitaminine duyulan ihtiyaç normal bireylere göre daha fazla oluyor. C vitamini, diyabet hastaları için oldukça önemli. Diyabette serbest radikal üretimi de artıyor. Kuvvetli bir antioksidan olan C vitamini, bağışıklık sistemini güçlendiriyor, yaraların daha kolay iyileşmesine yardımcı oluyor. C vitamini kullanımı, damar sağlığı için de fayda sağlıyor. Güçlü bir antioksidan olan E vitamini ise insülinin etkinliğini artırıyor. Bu vitaminin eksikliği, hücrelerin zarar görmesini kolaylaştırıyor.
Şeker metabolizması için diğer önemli bir vitamin olan biotin, vücuttaki glukozu işlemek için diğer vitaminler ve insülin ile birlikte çalışıyor. Yapılan bir araştırmada, Tip 2 diyabetli hastalara iki ay boyunca günde 9 mg biotin verilmiş, 2. ayın sonunda açlık glukoz değerlerinin önemli ölçüde düştüğü gözlenmiştir.
Diyabet hastaları, vücutta eksikliği görülen bu maddelerin takviyesi sonucunda aldıkları ilaç miktarına daha az ihtiyaç duyabiliyorlar. Vitamin ve mineral takviyesi doktor kontrolünde ve doktor tavsiyesi ile kullanıldığında diyabette hastalığın seyrini iyileştirme yolunda önemli bir destek olabiliyor.
Kaynaklar
Arshag D., Mooradian, M.D., Writing Committee Chair Mark F. Phd,
Byron Hoogwerf Md; Melında Maryniuk Med, Rd, Judith Wylie-Rosett, Edd, Rd: Selected Vitamins and Minerals in Diabetes, Diabetes Care, Volume 17, Number 5, May 1994.
Coggeshall JC, Heggers JP, Robson MC, Baker H. Biotin status and plasma glucose in diabetics. Ann NY Acad Sci 1985;447:389–92.
Özden İ, Deniz G, Tasalı F, Ulusaraç A, Altuğ T, Büyükdevrim S. The effect of vitamin E on glycosylated hemoglobin levels in diabetic rats. A preliminary report. Diabetes Res. 1989; 12:123-124.
Wolf SP. Free radicals, transition metals and oxidative stress in the aetiology of diabetes mellitus and complications. Br Med Bull 1993; 49:642 -652.
Herepath WB. Journal Provincial Med Surg Soc 1854:374.
Offenbacher EG, Pi-Sunyer FX. Beneficial effect of chromium-rich yeast on glucose tolerance and blood lipids in elderly subjects. Diabetes 1980;29:919–25.
Word Health Organization (www.who.int)
Türk Diyabet Vakfı (www.turkdiab.org)