İnsanın gelişimi ve zamanın geçmesiyle oluşan deri yaşlanması, kaçınılmaz bir durumdur. Bu süreç genetik ve metabolik yollarla da size miras kalmış olabilir. Güneş koruması ve deri yaşlanmalarıyla ilgili tartışmaların merkezinde, ultraviyole ışınlarının verdiği zararlar vardır. Hem yazın sıcak günlerinin tadını çıkarmak hem de güneş ışınlarından korunmak için; şapka, şemsiye, gözlük gibi araçların yanında cildimize uygun güneş kremleri de kullanırız. Cildimize zarar veren ışınların ne olduğuna, cildimizi bu ışınlardan etkili olarak nasıl koruyacağımıza bir göz atalım.
Ultraviyole ışınları
Ultraviyole ışınları UVA, UVB ve UVC olmak üzere üçe ayrılırlar. Ozon tabakası ve atmosfer tarafından engellenen UVC ışınları dünyamıza ulaşamadan uzay boşluğunda dağıtılır. Yeryüzüne ulaşabilen ultraviyole ışınlarının %10’luk bir kısmını UVB ışınları oluşturur. Bu ışınlar bireylerin derilerinde oluşan hasarın sorumlusu olan ışınlardır. Yeryüzüne %95 düzeyinde ulaşan UVA ışınları ise enerjisi düşük olan herhangi bir kan damarı hasarına sebep olmayan ışınlardır. Fakat UVA ışınları UVB ışınlarının aksine derinin daha derinlerine kadar ulaşabilir. UVA ışınları derinin kolejen yapısında değişiklikler oluşturarak cildin esnekliğinin azalmasına sebep olur.
Doğal ultraviyole koruması!
Derimizde, ultraviyole ışınlarına karşı kendisini koruyabileceği doğal sistemler mevcuttur. Stratum korneum bölümü ultraviyole ışınlarının dağılmasını sağlarken, üronik asit ise epidermisteki hücre hasarını oluşumunu engeller. Fakat özellikle açık tenli bireyler için doğal koruma faktörleri yetersiz kalabilir. Bu sebeple güneş koruyucu önemlerin daha da artırılması gerekir.
Güneş koruması nasıl sağlanabilir?
Güneş koruyucu ürünlerin hayatımıza ilk olarak 1930’lu yılların sonunda girdiğini görüyoruz. Güneş koruyucu ürünler, kozmetik açıdan koruma sağlayanlar ve fiziksel koruma sağlayanlar olarak ikiye ayrılırlar. Kozmetik güneş koruyucular, ultraviyole ışınlarını yok ederken, fiziksel güneş koruyucular ise ultraviyole ışınlarının deriye etki edemeden dağıtılmasını sağlarlar.
Etkili güneş koruması için;
• bir hekime başvurarak cildinize uygun güneş koruyucu kremler edinmek,
• direk güneş ışınlarına maruz kalacaksanız, naylon, polyester gibi güneş ışınlarını yansıtıcı giysiler tercih etmek,
• güneş ışınlarının dik açıyla geldiği saatlerde gölge alanlarda durmak,
• mümkün olduğunda bronzlaştırıcı ürünler kullanmaktan kaçınmak.
Vitaminlerin güneşten korunmadaki etkileri;
• Antioksidan kullanımı: Antioksidanlar, deride ultraviyole ışınları açığa çıkarken oluşan strese karşı deriyi korur ve sakinleştirir.
• C vitamini ve E vitamini kullanımı: Her iki vitamin de aynı zamanda bir antioksidandır. UVB’ye karşın oluşan hasarların iyileştirilmesini sağlarlar.
• Omega 7: Oluşan cilt hasarlarının onarılmasında, cildin kaybettiği kolajen yapısının geri kazandırılmasında etkilidir. Cildin iyileşmesini hızlandırarak, pürüzsüz bir görünüm kazanmasını sağlar.
Kaynaklar:
Deri Yaşlanmasında Korunma ve Tedavi Yöntemleri
Ezgi ÜNLÜ, Cengizhan ERDEM
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Dermatoloji Anabilimdalı, Ankara