Beynimiz, vücudun yalnızca %2’sini oluştursa da insan vücudu tarafından kullanılan enerjinin %20’sini tüketiyor. Merkezî sinir sistemini kontrol eden, çevresel sinir sistemini yöneten, insanın tüm yaşamsal işyevlerini düzenleyen bu karmaşık organa vücudun orkestra şefi de diyebiliriz.
Bilim adamları, beyin gücünün 30’lu yaşların başından itibaren azaldığını söylüyor. Tükettiğimiz gıdalar, enerjiye bu kadar fazla ihtiyaç duyan beynin öğrenme, algılama yeteneği, duygular ve bellek gibi birçok fonksiyonunu doğrudan etkiliyor. Bu nedenle yaşlanmayla birlikte muhtemel rahatsızlıklardan beynimizi korumanın yolu doğru ve sağlıklı beslenmeden geçiyor.
Yapılan çalışmalar, yaşam boyunca alınan gıdaların kalitesinin beyin yapısı ve fonksiyonunu etkilediğini gösteriyor. Hamilelikten başlayarak yeterli ve doğru beslenme, çocuğun ileriki yaşantısında hem fiziksel hem de zihinsel gelişimini olumlu etkiliyor. Özellikle öyle besinler var ki, bunları günlük beslenmenize eklemeniz size ileriki yaşlarda sağlıklı bir beyin vaat ediyor.
Omega 3’ten zengin besinler
Omega 3’ün beyin fonksiyonları için faydasını duymayan kalmadı. Bu esensiyel doymamış yağ asidi, hücre zarının normal bir bileşeni olup normal beyin fonksiyonları için elzem. Somon balığı, ceviz, keten tohumu yağı iyi birer Omega 3 kaynağı…
E vitamininden zengin besinler
E vitamini, kuvvetli antioksidan özelliğiyle beyin hücreleri için koruyucu bir kalkan görevi görüyor. Badem, yeşil sebzeler, ayçiçek, mısır, fındık yağları, tam tahıllar ve avokado E vitamini bakımından oldukça zengin. Bazı araştırmalar, E vitamininin serbest radikallerin beyin üzerindeki hasarını azaltmak suretiyle Alzheimer’in oluşumunu ve ilerlemesini geciktirdiğini gösterdi.
B vitaminlerinden zengin besinler
Bu vitamin grubu, dopamin, epinefrin, serotonin gibi beyin kimyasallarının oluşumuna yardımcı olarak vücuttaki reaksiyonlara katılıyor. Bu grup vitaminlerinden yeşil yapraklı sebzeler, fasulye, bezelye, limon, portakal gibi besinlerde bulunan folik asit, erken beyin gelişimine yardımcı oluyor. (Bezelye özellikle kandaki glikoz seviyesini dengeliyor. Beyin yakıt olarak glikozu kullanıyor, dolayısıyla bezelye beyin için iyi bir enerji kaynağı.) Son çalışmalar, Alzheimer hastalarında folik asit, B12 ve B6 vitaminleri seviyelerinin yetersiz olduğunu gösterdi. Özellikle kırmızı ette bulunan B12, eksikliğinde sinir hasarı, hafıza kaybı ve zihinsel yavaşlık ortaya çıkıyor. Özellikle vejetaryenlerin dikkat etmesi gerekiyor.
Antioksidanlardan zengin besinler
Yaban mersini, A ve C vitaminleri, antosiyaninler, selenyum, magnezyum, fosfor, bakır, çinko bakımından oldukça zengin. Yapılan bir çalışmada, yaşları ortalama 76 olan yetişkin grubuna 12 hafta boyunca her gün yaban mersini suyu verildi. Bilişsel hafızalarını ölçmek için iki farklı test uygulandığında sonuçlar, katılımcıların hafızalarında iyileşme olduğunu gösterdi. Yaban mersini, içerdiği kuvvetli bir antioksidan olan antosiyaninden dolayı hem oksidatif stresten hem de Alzheimer gibi yaşlanmaya bağlı hastalıklardan beyin hücrelerini koruyor.
Nar da kuvvetli antioksidan özelliği sayesinde serbest radikallere üzerinde oldukça etkili. Nar meyvesinin çekirdeğinde son yıllarda en fazla dikkat çeken esensiyel yağ asitlerinden biri olan Omega 5 bulunuyor. En kuvvetli antioksidanlardan olan Omega 5 –diğer adıyla punisik asit- bağışıklık sistemini güçlendiriyor, hücreleri koruyor.
Magnezyumdan zengin besinler
Magnezyum, vücutta gerçekleşen birçok önemli kimyasal reaksiyona katılıyor. Vücudun enerji üretiminde de önemli rol oynuyor. Yağ asitlerini beyin hücre zarlarında bulunan, Omega 3’ün DHA formuna dönüştüren enzimi aktive ediyor. DHA eksikliğinde başta alzheimer olmak üzere birtakım nörolojik rahatsızlıklar görülebiliyor. Fındık, çeşitli tohumlar, koyu yeşil yapraklı sebzelerde bulunan bu mineralden maksimum fayda sağlamak için çiğ tüketmek gerekiyor.
Kaynaklar
Krikorian R, Shidler MD, Nash TA, Kalt W, Vinqvist-Tymchuk MR, Shukitt-Hale B, Joseph JA., Blueberry supplementation improves memory in older adults, J Agric Food Chem. 2010 Apr 14;58(7):3996-4000. doi: 10.1021/jf9029332.
Wei Li, Jia Yu, Yong Liu, Xiaojie Huang, Nashat Abumaria, Ying Zhu,1 Xian Huang, Wenxiang Xiong, Chi Ren, Xian-Guo Liu, Dehua Chui, Guosong Liu,
Elevation of Brain Magnesium Prevents and Reverses Cognitive Deficits and Synaptic Loss in Alzheimer’s Disease Mouse Model, The Journal of Neuroscience, May 8, 2013 • 33(19):8423– 8441 • 8423
www.whfoods.com
www.brainfacts.org